Þann 17 ágúst síðastliðinn komu í Þórbergssetur Viktoría Karlsdóttir frá Vestmannaeyjum og dætur hennar þrjár. Voru þær með að gjöf til Þórbergsseturs, kolateikningu af Þórbergi Þórðarsyni gerða af Gísla Halldóri Jónassyni eiginmanni Viktoríu árið 2005.

Gísli var fæddur 13.september 1933 í Reykjavík, ólst hann upp í Hallgeirsey í Austur - Landeyjum en flutti síðan til Vestmannaeyja 23 ára að aldri. Hann lést 30. júlí 2016 og vildu ekkja hans og dætur fá að varðveita myndina í Þórbergssetri. Var þeim boðið  upp á veitingar og smellt af nokkrum myndum í tilefni afhendingarinnar.

Myndin prýðir nú skrifstofuvegg forstöðumanns þar sem Þórbergur vaki yfir öllum okkar gjörðum og horfir góðlátlega yfir sviðið.

Málþing Þórbergsseturs sem haldið var 23. nóvember 2019 var ágætlega sótt af heimamönnum.

Erindin voru öll mjög fróðleg og tengdust rannsóknum og skráningum á merkum sögum, og minjum alveg frá því um aldamótin 1500, þegar Fljótsdælingar sóttu sjóróðra í Suðursveit og ferðuðust yfir Vatnajökul. Skriðuklaustur átti þá 60 hundruð í Borgarhöfn samkvæmt kaupsamningi sem fannst í skjölum klaustursins. Ljóst er að leiðin yfir jökul var mun styttri á þessum árum en síðar varð þegar Brúarjökull gekk fram yfir stórt gróið  landsvæði í óbyggðum inn af Fljótsdal með kólnandi tíðarfari

Í erindi Snævarrs kom vel fram hversu breytilegt landslag hefur verið á Breiðamerkursandi síðustu tvær aldir en hann er búin að rekja sig eftir mælingum og vörðum frá síðustu öld,  sem tókst að finna bæði austan og vestan Jökulsár. Einnig vekur furðu hversu breytilegur árfarvegur Jökulsár hefur verið á síðustu tveimur árhundruðum. 

 Erindi Sigríðar fjallaði um minjaskráningu á Breiðabólsstaðarbæjum. Gamalt túnakort fannst af ræktuðu landi í kringum bæina og þar eru staðsett mörg örnefni sem fram koma í bókum Þórbergs og því hægt að lesa saman texta hans ogkortið sem nú hefur verið teiknaðupp í tölvutækt form.

Er þarna sannarlega verið að bjarga þekkingu frá glötun og gefa textum Þórbergs  nýtt líf með því að staðsetja sögurnar inn í raunverulegt umhverfi.

 Þórbergssetur hefur stutt við öll þessi verkefni á einn eða annan hátt og þakkar fyrirlesurum kærlega fyrir samstarf og  afar góða úrvinnslu gagna, þannig að mjög aðgengilegt er að lesa sig í gegnum þessa gömlu þekkingu, sem nú eru öll í tölvutæku formi.  

Sjá fleiri myndir

Í haust bar óvæntan gest að garði í Þórbergssetur. Það var rússnesk kona Elena Barinova sem að er framkvæmdastjóri  ,,Vináttufélags Rússlands og Íslands“. Kom hún með rútunni ofan af vegi og gisti eina nótt. Sagði hún frá því að haldin hefði verið minningarstund hjá félaginu í tilefni af 130 ára afmæli Þórbergs Þórðarsonar rithöfundar og af því tilefni verið sýnd kynningarmynd sem Þórbergssetur sendi til þeirra, en við myndina hafði þá verið gerð rússnesk þýðing. 

Framsögu hafði Andrei Korovin sem er kennari í norrænum fræðum við Moskvuháskóla og var þetta með milligöngu Ingólfs Skúlasonar formanns Vináttufélags Íslands og Rússlands í Moskvu. Kynningin í Rússlandi vakti mikla athygli að sögn Ingólfs og var áhugi á verkum Þórbergs vakinn meðal annars hjá kennurum í norrænum bókmenntum við háskólann í Moskvu.

Elena kom færandi hendi í Þórbergssetur og heiðraði forstöðumann Þorbjörgu Arnórsdóttur með orðu Vináttufélagsins og er Þórbergssetur þar með komið með aðild að þessu félagi og er félagi númer 350 samkvæmt sérstöku vottorði þar um.

Elena kom með þá frábæru frétt að hafin væri þýðing á Steinarnir tala á rússnesku. Þýðandinn er Tatjana Shjenjavskaja og fyrirhugað er að bókin komi út í mars næstkomandi. Þórbergssetur hefur aðstoðað við öflun mynda og vísað veginn í aðrar þýðingar á bókinni Steinunum tala, sem áður hafa verið þýddir á ensku og tékknesku.

Þórbergssetur þakkar frumkvæði Ingólfs Skúlasonar og Elenu Barinovu að kynningu og þýðingum á verkum Þórbergs Þórðarsonar og er tilbúið til frekara samstarfs á næstu árum.

Sjá myndir frá kynningu í Rússlandi

Það er margt óvænt sem rekur á fjörur okkar í Þórbergssetri og maður veit aldrei fyrirfram hvað upp á kemur dag hvern.  Fjöldi gesta koma við frá öllum heimsálfum og á miðju sumri eru gestakomur frá því að vera 400 – 800 manns á dag.

Einn dag bar íslenska stórfjölskyldu að garði, heilsuðu þau með virktum og settust í enda salarins. Fjölskyldufaðirinn var aldraður góðlegur maður sem kallaði Þorbjörgu forstöðumann sérstaklega til sín og sagðist ætla að játa fyrir henni afbrot sem hann hefði framið fyrir nokkrum árum. Dró hann úr pússi sínu nokkra fallega steina og þar á meðal skrautlegan gabbróstein. Allir voru steinarnir slípaðir og hinar mestu gersemar að sjá. Hér var þá á ferð Karl Loftsson frá Mosfellsbæ, sem slípar steina og selur sem minjagripi m.a. í Leifstöð. Sagðist hann hafa þetta sem aukavinnu í ellinni enda ekki vanur því að 
vafra um iðjulaus alla daga. Gabbrósteininum fallega sagðist hann hins vegar hafa stolið hér undan húsvegg Þórbergsseturs fyrir nokkrum árum er hann var á ferð með eldri borgurum með viðkomu í Þórbergssetri.

Nú kvaðst hann loksins vera mættur til að skila steininum góða og það með rentu og lét því nokkra fleiri steina fylgja með. Varð úr þessu hin skemmtilegasta heimsókn og forstöðumaður þakkaði Karli kærlega fyrir góðan hug og skemmtilega viðkynningu. Þegar hann svo fór út úr dyrum Þórbergsseturs, sá hann annan fallegan stein undir húsveggnum sem hann tók með sér, hér væri gaman að koma, - og nú hefði hann erindi til að koma hér aftur fyrr en seinna.

Þess má geta að steinarnir utan við Þórbergssetur eru samsafn frá heilsubótargöngum forstöðumanns Þórbergsseturs í gegnum árin og varð þessi heimsókn óneitanlega hvatning til að halda áfram á sömu braut. 

Hið árlega haustþing Þórbergsseturs verður haldið laugardaginn 23. nóvember og hefst klukkan 13:30.  Að þessu sinni verður fjallað um ýmis verkefni sem samstarfsstofnanir Þórbergsseturs hafa unnið að. Málþingið ber nafnið ,,Leitin að því liðna". 

Dagskrá

13:30 - Setning:   Þorbjörg Arnórsdóttir 

13:45 - Úr Maríutungum í Kambtúnsbúðir - um ferðir milli Skriðuklausturs og Suðursveitar:   Skúli Gunnarsson forstöðumaður Skriðuklaustri

14:15 - Gengið í slóð jöklamælingamanna - mælivörður á Breiðamerkursandi:  Snævarr Guðmundsson jöklafræðingur

14:45 - Í landnámi Hrollaugs Rögnvaldssonar - fornleifaskráning í landi Breiðabólsstaðarbæja: Sigríður Guðný Björgvinsdóttir landfræðingur

15:15 - Stuttur upplestur, upprifjun frá liðinni tíð:  Þorbjörg Arnórsdóttir

15:45 - Kaffiveitingar og umræður

Allir velkomnir

Fyrir nokkrum dögum komu í heimsókn í Þórbergssetur hjónin Herdís P. Pálsdóttir og Bragi Bjarnason. Þau eru miklir velunnarar Þórbergsseturs og hafa fært safninu margar gjafir úr búi Margrétar og Þórbergs. Herdís er náfrænka Margrétar, afabarn Ásbjörns bróður Margrétar.

Að þessu sinni komu þau með þrjár merkilegar bækur. Það voru þýðingar á hluta af Íslenskum aðli á dönsku ,,Undervejs til min Elskede" og einnig þýðing á sama kafla á slóvensku. Safnið átti hvoruga þessa bók og lítið var vitað um þessa þýðingu á slóvensku sem kom út árið 1958 , þýdd af Jaroslav Kana. Það var einstaklega ánægjulegt að fá þessar bækur hér í safn af frumútgáfum af verkum Þórbergs og færum við þeim hjónum kærar þakkir fyrir höfðinglega gjöf.  

Einnig komu þau með forláta útskorin kínverskan vasa og bætist þar í safn kínverskra muna sem hafa verið að berast á síðustu árum. Áður höfðu þau gefið safninu m.a. bollastell Möggugöggu, kertastjaka úr fílabeini, ritvél Mömmugöggu, sófaborð og stofuskáp antik, púðaborða saumaða af Margréti,  leikhúskíki Mömmugöggu, o.fl.

Það verður seint fullþakkað fyrir þann góða hug sem fylgir gjöfum sem þessum og eftir því sem árin líða kemur betur í ljós hversu mikilvægt er að eiga hér á Hala samastað fyrir minningar og muni er tengjast þeim hjónum Þórbergi Þórðarsyni og Margréti Jónsdóttur. Þannig verður Þórbergssetur sem minnisvarði um einn af merkustu rithöfundum Íslands og verk hans ómetanlegur vitnisburður um líf og sögu forfeðra okkar um ókomin ár. 

Hinir árlegu Ólafsmessutónleikar verða  í Kálfafellsstaðarkirkju mánudagskvöldið 29. júlí næstkomandi.

Dagskráin er eftirfarandi og hefst kl 20:00

• Helgistund; Séra Gunnar Stígur Reynisson
• Upplestur; Völvan á Kálfafellsstað; Þorbjörg Arnórsdóttir
• Tónleikar; Magga Stína flytur söngdagskrá m.a. ýmis þjóðlög og og lög við ljóð nokkurra þjóðskálda
• Gönguferð að Völvuleið; Fjölnir Torfason segir frá

Aðgangur ókeypis

Nú á dögunum komu í heimsókn á Hala hjónin Magnús Ólafsson læknir og Anna Þóra Baldursdóttir,  búsett á Akureyri. Þau gáfu Þórbergssetri nokkrar bækur úr bókasafni föður Önnu Þóru,  Baldurs Eiríkssonar frá Ísafirði ( 1913 - 1988), þar á meðal frumútgáfur af Ofvitanum , Viðfjarðarundrunum og rit Stefáns Einarssonar um Þórberg fimmtugan.

Gaman var að fá þau í heimsókn og rabba um Þórberg og liðna tíð en einnig að finna þann góða hug sem alltaf fylgir gjöfum sem þessum.

Bækurnar verða til sýnis inn í Umskiptingastofunni á Hringbraut 45, sem nú hefur verið endurbyggð inn á sýningunni og fólki leyft að blaða í þeim og fræðast enn frekar um Þórberg og skyggnast inn í hugarheim hans.